گفتگو با دکتر شهرام دلفانی رئیس بخش تأسیسات مرکز تحقیقات مسکن و مدیر بنیاد مهندسی مهرازی

مقدمه:

شیوع ویروس کرونا در سطح جهان برغم تنگناهایی که برای زندگی و فعالیتهای انسان امروز ایجاد کرد، حقایقی را هم آشکار ساخت که پی‌آمدهای آن حتی پس از دوران پاندمی کوید-19 پایدار خواهد ماند؛ از جمله این حقایق یکی مزایای بی‌شمار استفاده از فضای مجازی در امور مختلف اداری، آموزشی، پزشکی وصنعتی است. تنگناهای کرونایی موجب شدند که مدیران صنایع تأسیساتی بسیاری از فعالیتهای غیر تولیدی را به فضای مجازی برده وشیوۀ دورکاری را در پیش گیرند که اکنون پس از ماهها مزایای آن چه از نظر سرعت عمل در کارها و چه کاهش قابل ملاحظه‌های هزینه‌های اداری شرکتها کاملاً محسوس است.

اما یکی از مهم‌ترین زمینه‌های بهره‌گیری تولیدکنندگان از اینترنت، معرفی توانایی‌ها و تولیدات کارخانجات برتر صنعت تأسیسات است که در ایران برخلاف برندهای معرف جهان متأسفانه مغفول مانده است و اغلب تولیدکنندگان ایرانی با این مقوله بیگانه‌اند. شاید دلیل اصلی این بیگانگی فقدان یک کانال معتبر برای ورود واحدهای صنعتی به دنیای مجازی بوده است که اکنون با ورود جمعی از استادان و متخصصین مبرّز تأسیسات به این عرصه، زمینۀ لازم فراهم شده است.

جمعی از کارشناسان باتجربه و صاحب‌نام مدتی است صفحه‌ای اینستاگرامی با نام "بنیاد مهندسی مهرازی" را برای برطرف کردن نیازهای دست اندرکاران و متخصصین ساختمان و تأسیسات در زمینه‌های مرتبط با حرفۀ خود راه‌اندازی کرده‌اند که بسرعت مورد استقبال گسترده قرار گرفته است. مؤسس این پیج یکی از چهره‌های صاحب‌نام مهندسی تأسیسات آقای دکتر شهرام دلفانی است که گفتگویی کوتاه با ایشان ترتیب داده‌ایم.

◙ بنظر شما قشر مهندسین و دست‌اندرکاران تأسیسات ایران  تا چه حد با تولیدات کارخانجات  داخلی آشنایی دارند؟  

این مطلب به تعریفی برمی‌گردد که از آشنا بودن با تأسیسات مدنظرتان است. واقعیت این است که حتی در مورد اقلام، اجزا و سیستمهای تأسیسات مکانیکی ساختمان اطلاعات جامعه مهندسی بصورت کامل نیست. بنظر من به دلیل آن که سازمانها، دانشگاها و مراکز آموزشی کشور که در حوزه مهندسی ساختمان فعالیت می کنند در این رابطه وظیفه خود را چنان‌که شایسته جامعه مهندسی است به درستی ایفا نکرده اند، این مهم انجام نشده و یا بار آن به دوش تولیدکنندگان افتاده.  از طرفی با توجه به این‌که دغدغه‌های تولید در ایران بسیار زیاد است، نمی‌توان انتظار داشت که تولید کننده در حین گذر از این هفت‌خوان پیچیده و پر زحمت به این مهم نیز بپردازد.

باید ذکر کنم که این امر در مورد تجهیزات تأسیساتی نوین غم‌انگیزتر می‌شود. چرا که در بسیاری جهات نه تنها جامعه مهندسی بلکه تولید کننده نیز دانش فنی لازم در این زمینه را نداشته و در پاره ای از موارد ایشان نمیدانند که عملا محصول تولیدیشان در چه شرایطی و برای چه کاربریهایی قابلیت استفاده دارد. این هم باعث لطمه به بازار کالای مربوط شده و هم باعث تحمیل هزینه‌های فراوان و خسارت به تولیدکننده تا کاربر آن محصول می‌شود.

◙ فعالیت در فضای مجازی تولیدکنندگان صنعت تأسیسات ایران را چگونه میبینید؟

‌متأسفانه این فعالیت بسیار کمرنگ و ناچیز است. همانطور که قبلا خدمتتان عرض کردم تولیدکنندگان عرصه صنعت تأسیسات با دغدغه های فراوانی دست به گریبانند. از مسائل مربوط به تهیه مواد اولیه و قوانین دست و پا گیر دولتی گرفته تا حقوق کارگران و مالیات و غیره و غیره... به‌نظرم قابل درک است که چرا تولیدکنندگان در زمینه استفاده از قابلیتهای فضای مجازی در بازاریابی یا معرفی محصولاتشان بسیار ضعیف عمل می‌کنند. ولی به‌عنوان تولید کننده باید بپذیریم که مقتضیات جامعه امروز ایجاب می‌کند که در این عرصه فعالانه تر ظاهر شویم.

◙ چرا شما فعالیت در فضای مجازی را برای تولیدکنندگان ضروری می دانید ؟

 دقیقا این امر ضروری است چون اگر به گردش مالی صنایع در دنیا حتی در عرصه مهندسی ساختمان، نگاهی بیاندازیم، متوجه خواهیم شد که برای معارفه محصول چاره ای جز ورود در عرصه فضای مجازی نیست.  تحقیقی که در سال گذشته میلادی در این زمینه انجام شده نشان می‌دهد که 97% مشتریان با جستجو در شبکه های اجتماعی و اینترنت به دنبال بهترین گزینه برای اقلام تأسیساتی گشته اند. به اعتقاد من امروزه با توجه به گرایش شدید مردم در تمام دنیا و همچنین ایران به سمت شبکه های اجتماعی مختلف (نظیر تلگرام، واتساپ، اینستاگرام و ...) شما این امر را در زمینه فنی و مهندسی و به ویژه در صنعت ساختمان و تأسیسات ساختمانی هم ملاحظه می‌کنید. امروزه مهندسین در تلاشند که راه برون رفت از بسیاری مشکلات پیش رو در زمینه طراحی و انتخاب تجهیزات را در در فضای مجازی جستجو کنند.

به‌عنوان مثال باید خدمتتان عرض کنم که کمتر از دوسال پیش، به دلیل آنکه یک خلاء آموزشی در امر دانش ساختمان(در عرصه های مختلف) و مباحث مقررات ملی ساختمان حس می‌کردیم، یک صفحه اینستاگرام موسوم به "بنیاد مهندسی مهرازی" را راه اندازی کردیم و در همین مدت اندک توانسته‌ایم در حدود هفتاد هزار مهندس را به‌عنوان فالوئر جذب نماییم. این برای من به معنای تشنگی مهندسین در زمینه دانش و تجربه فنی و  مهندسی است؛ نیازی که ‌متأسفانه بدرستی به آن پرداخته نشده است.

دیدگاهم این است که شرکتهای تولید و عرضه محصولات تأسیساتی باید در زمینه بهینه سازی موتور جستجو (SEO)  بسیار حرفه ای تر عمل کنند تا در موتورهای جستجو در بالاترین رتبه قرار گیرند.  در نتیجه با جستجوی مشتری یا مخاطب در مرورگر، نام آن شرکت یا تولید کننده در بالاترین رده قرار گرفته که تبعاً بیشترین شانس انتخاب را توسط مشتری خواهد داشت. این امر نیاز مند به تخصص و اتخاذ روش هایی است که باید به صورتی حرفه ای به آن پرداخته شود. طراحی یک سایت اینترنتی خوب، ارائه اطلاعات مناسب در شبکه های اجتماعی و سایت، فروش از طریق شبکه های اجتماعی، لزوم پاسخگویی مداوم و موثر به‌عنوان خدمات در حین فروش و بعد از فروش از جمله مواردی است که باید به آن توجه کرد.

در دنیای امروز عرصه تبلیغات بسیار پیچیده شده؛ شما با مخاطبی سروکار دارید که دغدغه های او در سالیان اخیر بسیار متفاوت تر از قبل شده  است.  از نظر من جامعه مخاطب تولیدکنندگان و عرضه کنندگان محصولات تأسیساتی چون بیشتر از بدنه مهندسی کشور است، نباید تصور شود که اندیشه، علایق و سلایقشان نظیر مخاطبانی است که ذهنشان توسط اقلام بهداشتی و غذایی بمباران می‌شود. البته این نظر من است. مهندسین امروز اگر یک کالای ساختمانی را می‌بینند، مشخصه‌هایی چون ایمنی، سادگی نصب و سرویس، کارایی، کاربری ساده، دوام، خدمات پس از فروش و غیره را مدنظر قرار می‌دهد. جامعه مهندسی به محصولی اطمینان می‌کند که اطلاعات و سرویس خدماتی کامل و دقیقی را در زمینه مواردی که ذکر شد، ارائه دهد. از این منظر اصلاً تبلیغات تلویزیونی کارا نیست چرا که نه مخاطب، مخاطب عام است که صرفا با جلوه های تصویری و کلامی جلب شود، نه محصول، محصولی عام است که بتوان در هر رسانه ای معرفی نمود. در ضمن ‌متأسفانه بنا به دلایل مختلفی که بر هیچکس پوشیده نیست، رسانه تلویزیون در ایران اهمیت خود را از دست داده و بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند تا در فضاهای مجازی اطلاعات و نیازمندی هایشان را جستجو کنند.

◙ بنظر شما چطور می توان یک تبلیغ یا تیزر تبلیغاتی موفق ساخت ؟

از نظر من، همان‌طور که قبلا بیان کردم، دوره تبلیغ کردن کالاهای تخصصی و تأسیساتی بر أساس جلوه های تصویری، صوتی، کلامی و ... تمام شده است. بالا رفتن آگاهی مردم بویژه جامعه تحصیل کرده که بسیاری از آنها در جامعه مهندسی هستند باعث شده تا با سختگیری بیشتری اقدام به انتخاب یک محصول کنند. بررسی اطلاعات فنی و کیفیت محصولات، نحوه نصب و راه اندازی، بازه عملکردی دستگاه مزبور، خدمات پس از فروش، دارا بودن گواهینامه های فنی و علمی و استاندارد، شرایط گارانتی و وارانتی، شرایط سرویس و نگهداری و غیره  در کنار اطلاعات اقتصادی کالا، از جمله مواردی هستند که به آن خواهند پرداخت. این مطلب چالش جدیدی را برای صنعت بوجود آورده که راه حل را نه در تقابل بلکه در تعامل و استقبال از اینگونه شیوه تبلیغی باید جستجو کرد.

چون ‌متأسفانه دانشگاه، سازمان نظام مهندسی، وزارت راه و شهرسازی و بسیاری از ارگانهایی که در زمینه ارتقای دانش مهندسی هستند تاکنون نتوانسته اند آموزشهایی شایسته جامعه مهندسی را در اختیار این عزیزان قرار دهند، لذا جامعه مهندسی خود این خلاء را حس کرده و از آن رنج می‌برد. البته من نمی‌خواهم منکر زحمات و تلاشهای که تاکنون فرهیختگان دانشگاهی یا متخصصین در سازمان نظام مهندسی یا وزارت راه و شهرسازی باشم. ولی خود این دوستان هم تصدیق می‌کنند که جای کار بسیار است. به‌نظرم وقت آن رسیده که تمامی این ارگانها نه از جنبه سازمانی بلکه از چشمان یک مهندس فعال در عرصه ساختمان به مسائل و دغدغه های موجود بنگرند. اگر قوانین و مقررات ایراد دارد، آن را اصلاح کنند. اگر روندهای موجود ناکاراست، آن را کارامد کنند. اگر دانش فنی و اجرایی در زمینه های طراحی، انتخاب اجزا و مصالح، نصب، راه اندازی، تحویل، سرویس و نگهداری در نزد مهندسین کم بوده، مرتفع گردد.  و یا اگر در زمینه مشکلات و مسائل مربوط به ایمنی و موارد حقوقی اطلاعات کمی در نزد مهندسین است، در جهت ارتقای این جامعه گام موثری برداشته شود. اعتقاد من این است که جامعه مهندسی کشور بویژه در زمینه تأسیسات ساختمان شایسته بهترینهاست.

ما در صفحه بنیاد مهندسی مهرازی در اینستاگرام خواسته ایم شرایطی را به وجود آوریم تا مهندسین با مباحث مقررات ملی، نشریه های نظام فنی و اجرایی کشور و مفاهیم و دانش موجود در صنعت ساختمان آشنایی بیشتری پیدا کنند و فکر می‌کنم در مجموع می‌توانم ادعا کنم که موفق بوده ایم.  به‌نظرم حضور هفتاد هزار مهندس در این صفحه به‌عنوان فالوئر هم باعث افتخار ماست که توانسته ایم نظر مثبت این دوستان را جلب کنیم و هم چالش بزرگی برای ما است تا بتوانیم هر چه بیشتر مطالب با کیفیت تری را در اختیار این جامعه قرار دهیم.

◙ شما این فرصت را دارید که با جامعه ای از مهندسین در اقصی نقاط کشور بدون واسط صحبت کنید، به صحبت‌های ایشان گوش کنید. دغدغه اصلی مهندسین عزیز را چه چیزهایی می‌دانید؟ اکثرا از شما چه خواسته ای دارند؟

در درجه اول دغدغه اصلی جامعه مهندسی کشور آن است که به وضعیت معیشت و اقتصادی این عزیزان کمترین توجهی نشده است. قوانین و مقررات باید به نحوی باشد که عدالت در چرخش کار از مرحله دریافت کار تا مرحله نهایی شدن آن وجود داشته باشد. در درجه بعد شرایط به نحوی باشد که جامعه مهندسی بتواند خدمات بیشتر، سریعتر و با کیفیت‌تری را از نظام مهندسی، شهرداری و یا سایر ارگانهای دولتی دخیل در امر ساخت و ساز بگیرند. در نهایت باید در زمینه ارتقا، بازآموزی جامعه مهندسی به شیوه ای درست فکر و برنامه ریزی شود.

خواسته دیگر جامعه مهندسی به نظر من آشنایی هر چه بیشتر با صنعت ساختمان در عرصه معرفی محصولات است که تولید و عرضه می‌شود. قطعا در این زمینه صنعت تأسیسات و جامعه تولید کنندگان کشور می‌توانند به شکلی موثر ظاهر شوند تا  شاهد اجرای محصولاتی با کیفیت و کارا در ساختمانها باشیم.

متشکرم که در این گفتگو شرکت کردید.